?аза?станды? локомотив шы?ар к?н де жа?ын
Жа?ында Астана к?ні ?арса?ында ?аланы? іргесінде орналас?ан индустриялы? паркті? аума?ында салтанатты т?рде ашыл?ан локомотив ??растыру зауыты со??ы кездері жиі айтылып ж?рген ма?ызды ?ндіріс нысандарыны? бірі болып табылады. Сонды?тан темір жолды экономиканы? к?ретамары десек, осы зауытты? елімізді индустриялы?-инновациялы? ба?ытта дамытуда ма?ызды р?л ат?аратынына сенім мол. Аталмыш зауыт ашыл?ан к?ні Мемлекет басшысы да аса м?н беріп, зауытты? индустриялы?-инновациялы? ба?дарлама аясында ж?зеге ас?ан жобаларды? бірі екенін, сонды?тан елімізді? ?ндірісін арттыруда оны? к?п ?міт к?ттіретінін атап ?ткен болатын.
Біз индустриялы?-инновациялы? даму ба?дарламасы аясында жасал?ан осынау жобаны ж?зеге асыру?а атсалыс?ан азаматтарды? бірі, “Локомотив” А? президенті ?адыл ТАЛАСПЕКОВТІ ??гімеге тарт?ан едік.
– Биыл елімізде Елбасы Н?рс?лтан Назарбаевты? ?атысуымен индустриялы?-инновациялы? ба?дарламаны? аясында “?аза?станны? 30 корпоративтік к?шбасшысы” ба?дарламасына кірген жобаларды? бірі – “Астана локомотив ??растыру зауыты” атты жоба іске асты. Б?л жобаны? жа?ын шетелдегілер ТМД к?леміндегі ма?ызды ?ндіріс орны болатынын айтуда. Ал?аш?ы с?ра?амыз осы зауытты? ма?ыздылы?ы, оны? басымды?тары ж?нінде болса деймін. Сосын зауытта шы?арылатын тепловоздар туралы айтып берсе?із.
– Е? алдымен айтайын дегенім, б?л Елбасыны? бастамасымен ж?не ?кіметті? тікелей ?олдауымен ж?зеге ас?ан жоба. Б?л зауыт Премьер-Министрді? ?ткен жыл?ы 6 ?арашада?ы №268 ?кімімен “?аза?станны? 30 корпоративтік к?шбасшысы” ба?дарламасына енген жоба болып саналады. Ал зауытты салуды? ?зі 2006 жылы ?кімет де?гейінде шешілген болатын. Сол жыл?ы 16 мамыр к?ні темір жол саласыны? локомотивтерге деген ?ажеттілігін ?амтамасыз ету ?шін “Локомотив жабды?ын жеткізуді? ж?не локомотив ??растыру ж?ніндегі зауытты салуды? кейбір м?селелері” туралы ?кіметті? №409 ?аулысы шы?ты. Осы жылды? 28 ?ырк?йегінде Мемлекет басшысыны? А?Ш-?а сапары барысында “?аза?стан темір жолы” ?лтты? компаниясы” А? пен “General Electrіc” компаниясы арасында “Evolutіon” сериясыны? он тепловозы мен 300 жиынты? жабды?ты сатып алу, “Evolutіon” сериялы тепловозды елімізде ??растыру ?шін технология беру туралы келісім жасалды.
Содан кейін ?здері?ізге белгілі, 2007 жылды? 3 шілдесі к?ні Мемлекет басшысы Н?рс?лтан Назарбаев Астананы? іргесінде орналас?ан индустриялы? паркті? аума?ында зауытты? ал?аш?ы естелік ??тысын салды. Ал зауытты? ??рылысы ?ткен жылды? бірінші то?санында басталды. Жобаны? операторы -“Lokomotіv-Leasіng” ЖШС деген “Локомотив” А?-ты? еншілес к?сіпорны болды. Енді зауытты? алда?ы жоспары туралы айтсам, біз елімізде ?уаты жылына 100 локомотив шы?аратын ?ндіріс орнын ??рып, отанды? локомотив жасауда америкалы? технология бойынша жа?а ба?ытта ж?мыс істеуді ма?сат етіп отырмыз.
– Отанды? локомотивтерді? ?зге елдерді? тепловоздарынан айырмашылы?ы бола ма?
– Мен осы?ан енді келе жатыр едім. Америкалы? “General Electrіc” к?сіпорныны? ТЭЗЗА атты жа?а локомотиві техникалы? сипаттамасы жа?ынан ?те жа?сы жасал?ан. Бізді? зауытта осы локомотив шы?арылады. Ал Ресейді? тепловоздары б?рын?ыдай екі секциялы болып шы?арылып келеді. Америкалы? локомотивті? ресейдікінен бір ерекшелігі, ол бір секциялы. Солай бола т?ра ол Ресейді? тепловоздары к?теретін ауыр ж?ктерді тасымалдай алады. Б??ан Алматы – ?шт?бе арасында америкалы? тепловозды сына?тан ?ткізу кезінде бізді? к?зіміз жеткен. Сол кезде біз оны? жанар-жа?армайды ?немдей алатынын ж?не экологиялы? жа?ынан тиімді етіп жасал?анын да бай?ады?.
– Зауыт?а ж?мыс?а орналасу ?алай болады?
– Зауытта 700-ден астам адам ж?мыспен ?амтамасыз етіледі. Оларды? ?атарында санды? ба?дарламаларды бас?ару станоктарыны? операторлары, механикалы? ??растыру ж?мысыны? слесарьлары, 4-6 разрядты жартылай автоматтандырыл?ан м?шинені? электр д?некерлеушілері, д?некерлеушілер мен бас?а да маманды? иелері болады. Биыл 272 маманды ж?мыс?а алуды жоспарлап отырмыз. ?азір ж?мыс?а т?р?ысы келген адамдарды? ?тнішітері ?абылданып жатыр. Біз ?рбір адаммен жеке ??гімелесеміз. Содан кейін оларды ж?мыс?а алуды “?аза?стан темір жолы” ?К” А?, “Локомотив” А? ж?не “Lokomotіv-Leasіng” ЖШС-ны? ?кілдерінен ??рал?ан аттестациялы? комиссия шешетін болады. ?азір біз мамандарды дайындау?а баса м?н беріп отырмыз. ?ткен жылды? шілде айынан бастап “Технология мен техникалы? о?ыту кестесін бекіту туралы келісімге” с?йкес, А?Ш-ты? Эри ?аласында “Lokomotіv-Leasіng” ЖШС-ны? 16 инженерлік-техникалы? маманы о?ытуды? бірінші кезе?інен ?туде. Ал 2011 жылы Австралияда тепловоздарды? жайда? вагондарын ??растыруды ?йрену ?шін бес маманды о?ыту жоспарда бар.
– Отанды? локомотивтер шетелді? с?ранысына ие бола ма?
– ?азіргі кезде жа?ын шетелдерде жарамсыз локомотивтер саны б?кіл темір жол саласыны? 70 пайызына дейін жетіп отыр. 2010 жылы оны? к?бі жарамсыз болып табылады екен. Сонды?тан алда?ы кезде жа?ын шетелдерде ?аза?стан локомотивтері с?раныс?а ие болады деп айта аламын.
– ?зімізде шы?арыл?ан локомотивтер ?ашан сына?тан ?теді?
– Америкалы? технологиямен жасал?ан ал?аш?ы ?аза?станды? тепловоз осы жылды? со?ында зауытты? конвейерінен шы?арылады. 2010 жылы оны с?йкестендіру сертификатынан ?ткіземіз. Б?л шара белгілі бір уа?ытты алатын болады. ?кінішке ?арай, ?аза?станда отанды? локомотивтерді сертификаттау?а арнал?ан сына? базалары мен тіркеу орындары жо?. Сонды?тан бізге Беларусьті? Гомель, Украинаны? Харьков, Днепродзержинск, Кременчуг ж?не М?скеу ?алаларында локомотивтерді сына?тан ?ткізу ?сыныл?ан болатын. Біз Ресейді? темір жол к?лігіне арнал?ан орталы?ына та?дау жасады?. ?йткені, ол шетелдерде локомотивтерді с?йкестілік сертификаттаудан ?ткізетін беделді орган болып саналады. Оны? ?стіне оны? сына? ала?ы бар. ?аза?станды? тепловоздарды сертификаттау кезе?-кезе?мен ж?зеге асырылатын болады.
– ??гіме?ізге рахмет.
??гімелескен
Дастан КЕНЖАЛИН,
